Τι συμβαίνει στη Βολιβία;
Πολιτική μετάβαση με Εκλογική ανατροπή και νέα κυβέρνηση 
Η Εκλογική ανατροπή
Στις 19 Οκτωβρίου 2025, η Βολιβία εισήλθε σε ιστορική πολιτική στροφή. Ο Rodrigo Paz Pereira, επικεφαλής της κεντροδεξιάς παράταξης Comunidad Ciudadana, επικράτησε στον δεύτερο γύρο με 54,5 % των ψήφων, έναντι του Jorge “Tuto” Quiroga. Τερματίζοντας έτσι τη σχεδόν επί δύο δεκαετίες κυριαρχίας του αριστερού πολιτικού συμμαχικού σχηματισμού του κόμματος Movimiento al Socialismo (MAS).
Το κόμμα MAS έχασε σχεδόν ολοκληρωτικά τη νομοθετική του ισχύ και δεν κατάφερε να περάσει στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών. Η ήττα του MAS σηματοδότησε την πτώση της μακροχρόνιας αριστερής ηγεμονίας που είχε εγκαθιδρύσει ο Evo Morales (2006 – 2019) και συνέχισε ο Luis Arce (2020 – 2025).
Ο Paz θα αναλάβει καθήκοντα στις 8 Νοεμβρίου 2025. Ο νέος πρόεδρος αναλαμβάνει σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης, με την κοινωνία βαθιά πολωμένη και το πολιτικό σύστημα εξασθενημένο. Η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικά οικονομικά προβλήματα. Υψηλό πληθωρισμό (πάνω από 20%), έλλειψη συναλλάγματος, προβλήματα με εξαγωγές φυσικού αερίου, ελλείψεις καυσίμων.
Η νέα κυβέρνηση του Paz δηλώνει ότι θα συνεχίσει ορισμένα κοινωνικά προγράμματα, αλλά παράλληλα θα επιδιώξει μια πολιτική πιο “φιλική στην αγορά”, με σημαντικές μεταρρυθμίσεις, ενίσχυση ιδιωτικών επενδύσεων και επαναθεμελίωση των διεθνών σχέσεων, με τις ΗΠΑ για παράδειγμα, αλλά και με διεθνείς θεσμούς όπως το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα
Τι σημαίνει πρακτικά
Η πολιτική αλλαγή είναι ιστορική. Η Βολιβία μετατοπίζεται από το μοντέλο που επικράτησε επί πολλά έτη (κρατικός έλεγχος, ισχυρή παρέμβαση στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, κοινωνικά-αντισυστημικά μηνύματα) σε πιο (μεσοπρόθεσμα) ανοικτή στον ιδιωτικό τομέα και στις ξένες επενδύσεις οικονομική πολιτική.
Ωστόσο, η νέα κυβέρνηση δεν έχει την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, άρα θα χρειαστεί συμμαχίες και διαπραγματεύσεις για να περάσει μεταρρυθμίσεις.
Οι εκκρεμότητες στην οικονομία είναι μεγάλες. Η ανάγκη προσαρμογής, πιθανής συνεργασίας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (IMF) θεωρείται σχεδόν αναπόφευκτη.
Η συνιστώσα Evo.
Ποιος είναι ο Evo Morales, ο Ινδιάνος;
Ο Evo Morales, ο πρώτος ιθαγενής Πρόεδρος της χώρας, διετέλεσε Πρόεδρος της Βολιβίας από το 2006 έως το 2019, ως επικεφαλής του MAS. Υπήρξε αναμφισβήτητα το πρόσωπο που καθόρισε περισσότερο από όλους την εποχή MAS στη Βολιβία.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του ο Evo εισήγαγε αρκετές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα της χώρας. Εισήγαγε ένα νέο σύνταγμα που αναγνώρισε την ύπαρξη και ιδιότητα ενός πολυεθνικού πλουραλιστικού κράτους. Αύξησε τη συμμετοχή των ιθαγενών πληθυσμών στις θέσεις εξουσίας και επιρροής. Ενίσχυσε τα κοινωνικά προγράμματα και την πολιτική ενσωμάτωσης των ιθαγενών κοινοτήτων. Επεξέτεινε το ρόλο του κράτους στην ενέργεια και στα ορυκτά. Εθνικοποίησε φυσικούς πόρους (κυρίως φυσικού αερίου και μετάλλων). Στην εξωτερική πολιτική της χώρας, προώθησε στρατηγικές συμμαχίες με Κίνα, Ρωσία, Βενεζουέλα και άλλες χώρες του «Παγκόσμιου Νότου».
Η ήττα του MAS και η άνοδος του Paz σηματοδοτούν το τέλος της εποχής Morales. Τουλάχιστον ως κυβερνητικού δόγματος.
Ωστόσο, η μακρόχρονη παραμονή στην εξουσία δεν έμεινε στο απυρόβλητο κριτικής. Η διακυβέρνηση του Προέδρου ο οποίος έφτανε στο προεδρικό μέγαρο κάθε πρωί στις 4:00 π.μ για να πιάσει δουλειά αντιμετώπισε κατηγορίες για αυταρχισμό, διαφθορά και υπερσυγκέντρωση εξουσιών. Το 2019 αναγκάστηκε να παραιτηθεί εν μέσω διαδηλώσεων για μια υποτιθέμενη νοθεία στις εκλογές. Ο Arce από τον ίδιο εκλογικό συνασπισμό του MAS ανέλαβε την κυβέρνηση.
Το 2024-2025 υπήρξε έντονη ρήξη εντός του MAS ανάμεσα σε υποστηρικτές του Morales και υποστηρικτές του νυν Προέδρου Luis Arce. Τότε το Ανώτατο Εκλογικό Δικαστήριο, επί προεδρίας Arce, απαγόρευσε την υποψηφιότητά του Morales, προκαλώντας ρήγμα στο MAS ανάμεσα στους «Μοραλιστές» και τους υποστηρικτές του Arce. Του Morales του απαγορεύθηκε να συμμετάσχει ως υποψήφιος στις εκλογές του 2025, βάσει αποφάσεων του συνταγματικού/εκλογικού συστήματος της Βολιβίας. Καθώς αποκλείστηκε από τις εκλυ, κάλεσε τους υποστηρικτές του να ψηφίσουν άκυρο (“null vote”) ως μορφή αντίδρασης. Ο Morales δεν έχει άμεσο κομματικό έλεγχο όπως παλιά, προσπάθησε να ιδρύσει ένα νέο κόμμα, το EVO Pueblo το οποίο όμως δεν κατάφερε να ολοκληρώσει τη θεσμική γραφειοκρατική διαδικασία για να συμμετάσχει σε αυτές τις εκλογές.
Με την εκλογική ήττα του MAS και τον αποκλεισμό Morales, η νέα κυβέρνηση Paz αναλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό σε ένα σκηνικό όπου η επιρροή του Morales έχει μειωθεί αλλά όχι εξαφανιστεί. Παρότι εκτός θεσμικής εξουσίας πλέον, παραμένει ένας πολιτικός παράγοντας με μεγάλη επιρροή, ιδίως σε περιοχές όπως η Chapare, μέσω των συνδικάτων των cocaleros (καλλιεργητών κόκας). Οι υποστηρικτές του σε περιοχές όπως η Chapare και οι συνδικαλιστικές ενώσεις των cocaleros συνεχίζουν να έχουν παρουσία και ισχυρή επίδραση στους πληθυσμούς της χώρας.
Η αλλαγή σημαίνει ότι η εποχή της Morales-MAS φαίνεται να τελειώνει — τουλάχιστον προς το παρόν — αλλά οι αναταράξεις μπορεί να συνεχιστούν, δεδομένου ότι ο Morales και οι κύκλοι του ενδέχεται να αντιδράσουν στην νέα πολιτική κατεύθυνση.
Η Βολιβία εισέρχεται σε νέα περίοδο. Με την εκλογή του Rodrigo Paz, η χώρα αλλάζει κατεύθυνση, εγκαταλείπει την μακροχρόνια αριστερή ηγεμονία του MAS και θέτει ως προτεραιότητα οικονομική σταθεροποίηση και διεθνείς επανασυνδέσεις. Ο Evo Morales, που κυριάρχησε αρκετά χρόνια, βρίσκεται σήμερα εκτός εξουσίας και με περιορισμένο πολιτικό ρόλο αν και η επιρροή του δεν έχει εξαλειφθεί εντελώς.
Η σχέση της Βολιβίας με τους BRICS
Από 1 Ιανουαρίου 2025, η Βολιβία έχει λάβει καθεστώς «χώρας εταίρου» (partner country) της BRICS. Μαζί με Κούβα, Βενεζουέλα και άλλα κράτη του παγκόσμιου Νότου.
Η Βολιβία βλέπει στην ένταξη αυτή ως μια ευκαιρία να ενισχύσει τις εμπορικές και επενδυτικές της σχέσεις, ειδικά με χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία. Να αξιοποιήσει τα ορυκτά της όπως για παράδειγμα το λίθιο και το φυσικό αέριο για την ενίσχυση της γεωπολιτικής της θέσης.
Η συμμετοχή αυτή, αν και όχι πλήρους μέλους, επέτρεψε στη Βολιβία να έχει μια προνομιακή διπλωματική και οικονομική προσέγγιση με Κίνα, Ρωσία, Ινδία, Βραζιλία και Νότια Αφρική. Να ενισχύσει τους τομείς της ενέργειας, των εξορύξεων και της βιομηχανίας της μέσω επενδύσεων. Απέκτησε δυνατότητα χρηματοδότησης μέσω της New Development Bank (NDB) των BRICS.
Η κυβέρνηση της Βολιβίας (υπό τον Luis Arce πριν τις εκλογές) χαρακτήρισε την ένταξη ως «σημαντικό ορόσημο» για τη χώρα, και ως μέσο ενίσχυσης της συμμετοχής της σε μια νέα παγκόσμια τάξη των αναδυόμενων οικονομιών. Η κυβέρνηση Arce είδε τη BRICS ως αντίβαρο στη δυτική οικονομική επιρροή και ως εργαλείο για να εξασφαλίσει τεχνολογία και κεφάλαια για το στρατηγικό πρόγραμμα λιθίου.
Πώς η κυβερνητική αλλαγή επηρεάζει την πορεία προς τους BRICS;
Η εκλογή του Rodrigo Paz Pereira ως νέου προέδρου, από τις εκλογές του 2025, σηματοδοτεί μια στροφή της χώρας προς πιο κεντρώες, δεξιότερες πολιτικές, μειώνοντας την κυριαρχία του κόμματος Movimiento al Socialismo (MAS) που συνδέεται πολύ με τον Morales.
Αυτή η αλλαγή μπορεί να φέρει αναπροσανατολισμό στις εξωτερικές πολιτικές επιλογές της χώρας. Για παράδειγμα, ενδεχόμενη επαναξιολόγηση της σχέσης με τις BRICS, ή τουλάχιστον αλλαγή στη «έμφαση» που δίνεται, που έως τώρα ήταν πιο «δυνητικά» σε συνεργασίες με Κίνα, Ρωσία, BRICS.
Υπάρχει πιθανότητα η νέα κυβέρνηση να επιδιώξει πιο στενούς δεσμούς με τις ΗΠΑ, ή να μετατοπιστεί σε πιο «ανοικτές» αγορές, κάτι που μπορεί να έρθει σε σύγκρουση ή να απαιτήσει επαναδιαπραγμάτευση των σχέσεων με τις BRICS.
Ο Paz επιδιώκει «επαναφορά της Βολιβίας στον κόσμο» και ισορροπία μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Οι BRICS παραμένουν διπλωματική ευκαιρία, αλλά ίσως όχι πλέον το κεντρικό πλαίσιο εξωτερικής πολιτικής που θα ακολουθήσει η χώρα.
Οι σχέσεις με ΗΠΑ, ΕΕ και διεθνείς οργανισμούς πιθανότατα θα ενισχυθούν, ενώ οι επενδύσεις της Κίνας και της Ρωσίας θα αξιολογηθούν με πιο αυστηρά οικονομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια. Ίσως και ιδεολογικά.
Η Βολιβία, έτσι, μεταβαίνει από την «αντιατλαντική ρητορική Morales» σε μια διαφορετική διπλωματία.
Ο Morales και το MAS καλλιέργησαν πολιτικές που ευνοούσαν εγχώρια τον κρατικό έλεγχο, την ενεργειακή και ορυκτή ανεξαρτησία, και στενότερη συνεργασία με χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία. Τάσεις που ευθυγραμμίστηκαν με τα κύρια σημεία των BRICS ως αναδυόμενες οικονομίες που επιδιώκουν λιγότερη εξάρτηση από τον “Ατλαντικό”.
Με την αλλαγή ηγεσίας, υπάρχει ρήγμα το οποίο θα μεγεθυνθεί. Το MAS θα χάσει δύναμη ίσως κ;ο να εξαφανιστεί. Ο Morales είναι εκτός υποψηφιότητας, άρα η πολιτική γραμμή πιθανώς να αλλάξει. Αυτό μπορεί να επηρεάσει πόσο «ενεργή» ή «προτεραιότητα» θα είναι η BRICS για τη νέα κυβέρνηση.
Από την άλλη μεριά, η ένταξη της Βολιβίας στην κατηγορία partner των BRICS έγινε υπό την κυβέρνηση MAS/Arce, οπότε η νέα κυβέρνηση θα κληθεί να διαχειριστεί αυτή τη δέσμευση. Αν τη διατηρήσει, αν τη μετασχηματίσει, ή αν τη μετατοπίσει.
Η νέα κυβέρνηση πιθανόν να επανεξετάσει τα σχέδια συνεργασίας με τις χώρες-μέλη και λοιπούς εταίρους των BRICS. Ενδεχομένως να δώσει προτεραιότητα στις αγορές του Δυτικού κόσμου ή και να συνδυάσει τις συνεργασίες.
Για τις BRICS η Βολιβία ως εταίρος δίνει ένα γεωστρατηγικό «παράθυρο» στη Λατινική Αμερική. Οπότε πιθανόν να της δοθούν προτάσεις για αύξηση της συνεργασίας. Όμως εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα της νέας κυβέρνησης. Αν η Βολιβία πετύχει οικονομική σταθερότητα, οι επενδύσεις τόσο από τις BRICS όσο και από αλλού θα μπορούσαν να αυξηθούν, αν όχι, θα αντιμετωπίσει μεγαλύτερους περιορισμούς.
Επίσης, η θέση της Βολιβίας στο θέμα του λιθίου, ένα πολύ στρατηγικό ορυκτό, την καθιστά ενδιαφέροντα εταίρο για BRICS αλλά και για Δυτικές επενδύσεις. Η κυβέρνηση Paz μπορεί να αξιοποιήσει αυτό ως μοχλό, αλλά με διαφορετικό τρόπο από τον Morales και το MAS.
Η τρέχουσα κατάσταση γύρω από το λίθιο στη Βολιβία
Η Βολιβία διαθέτει ~ 23 εκατομμύρια τόνους αποδεδειγμένα αποθέματα λιθίου. Αριθμός που την κατατάσσει ανάμεσα στις κορυφαίες χώρες παγκοσμίως. Το κύριο πεδίο εξόρυξης είναι το Salar de Uyuni η τεράστια αλυκή στην επαρχία Ποτοσί των Άνδεων. Πρόκειται για το λεγόμενο «τρίγωνο του λιθίου» – Βολιβία, Χιλή, Αργεντινή – που συγκεντρώνει πάνω από 60 % των παγκόσμιων αποθεμάτων. Το λίθιο είναι καίριο για την ενεργειακή μετάβαση και τις μπαταρίες ηλεκτροκίνησης. Συνεπώς, το μέταλλο αυτό είναι το νέο γεωπολιτικό “πετρέλαιο”.
Το λιθίου εντάσσεται στο στρατηγικό «χαρτί» της Βολιβίας για τη μετάβαση σε νέα μοντέλα ανάπτυξης, καθώς τα έσοδα από το φυσικό αέριο μειώνονται και η οικονομία πιέζεται. Παρά τα τεράστια αποθέματα, η παραγωγή όμως είναι πολύ χαμηλή. Για παράδειγμα, το 2024 αναφέρεται ότι παράχθηκαν μόλις ~2.000 τόνοι ανθρακικού λιθίου. Πολύ κάτω από τους στόχους, σχεδόν ασήμαντη. Ενδεικτικά η Χιλή την ίδια περίοδο παρήγαγε 80.000 τόνους.
Τα μεγάλα συμβόλαια και οι προκλήσεις
Συμφωνία με την κινεζική CBC Investment Limited (συνδεόμενη με τη CATL)
Η YLB υπέγραψε ένα συμβόλαιο ύψους ~ 1 δισ. δολαρίων με την CBC το Νοέμβριο 2024 για την κατασκευή δύο εργοστασίων εξόρυξης και επεξεργασίας λιθίου στην αλυκή Salar de Uyuni, με συνολική ετήσια παραγωγική ικανότητα ~ 35.000 τόνων ανθρακικού λιθίου (Li₂CO₃). Στο πλαίσιο της σύμβασης, η Βολιβία (YLB) θα συμμετέχει κατά ~ 51% στο έργο. Η τεχνολογία που προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί είναι η «Έκθλιψη άμεσα από υδρολυτικά διαλύματα», δηλαδή η μέθοδος “Direct Lithium Extraction” (DLE) που θεωρείται πιο σύγχρονη. Ωστόσο, η έγκριση της σύμβασης από το Κοινοβούλιο της Βολιβίας ακόμα εκκρεμεί.
Συμφωνία με τη ρωσική Uranium One Group
Το Υπουργείο Ενέργειας/Μετάλλων της Βολιβίας και η Uranium One υπέγραψαν συμβόλαιο για την κατασκευή ενός εργοστασίου που θα παράγει ~ 14.000 τόνους ανθρακικού λιθίου ετησίως, με επένδυση της τάξης των ~ 970 εκατομμυρίων δολαρίων. Η σύμβαση εγκρίθηκε από μια κοινοβουλευτική επιτροπή (με μυστική ψηφοφορία) στις 13/8/2025. Ωστόσο προχωράει με επιφυλάξεις, αφού έχει μπλοκαριστεί από νομικούς και κοινοτικούς παράγοντες.
Τοπικές και θεσμικές αντιστάσεις
Οι τοπικές κοινότητες στην περιοχή της αλυκής Salar de Uyuni διαμαρτύρονται ότι δεν έχουν ενημερωθεί επαρκώς, και ότι δεν έχουν προηγηθεί οι απαιτούμενες περιβαλλοντικές μελέτες ή διαβουλεύσεις. Καταγγέλλουν ελλείψεις νερού. Η νομοθετική έγκριση των συμβάσεων δεν έχει ολοκληρωθεί. Το Κοινοβούλιο της Βολιβίας έχει μπλοκάρει ή καθυστερήσει τις διαδικασίες. Χαρακτηριστικό είναι ότι η συζήτηση στην ολομέλεια προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, ακόμα και επεισόδια.
Κριτική έχει ασκηθεί ως προς το κατά πόσο οι όροι είναι Ευνοϊκοί για τη Βολιβία. Για παράδειγμα, κάποιοι αναλυτές επισημαίνουν ότι η χώρα ενδέχεται να αναλάβει μεγάλο μέρος του ρίσκου, ενώ τα κέρδη ενδέχεται να είναι περιορισμένα. Υπάρχει πιθανότητα να καταγγελθούν ή να επαναδιαπραγματευτούν οι συμβάσεις, ειδικά υπό τη νέα κυβέρνηση που θα αναλάβει.
Ξένα ΜΜΕ χαρακτήρισαν τις συμφωνίες «επισφαλείς» και πιθανώς προς ακύρωση με την άνοδο του Paz.
Η νέα κατεύθυνση της κυβέρνησης Paz
Με τη νίκη του Rodrigo Paz Pereira ενισχύεται η πιθανότητα για αλλαγές στην πολιτική γύρω από το λίθιο. Είναι πιθανό το άνοιγμα για μεγαλύτερη συμμετοχή ξένων επενδύσεων, ώστε να «ξεκλειδωθεί» η εξόρυξη και η επεξεργασία. Για παράδειγμα, δημοσιεύματα ήδη επισημαίνουν ότι η νέα κυβέρνηση σκοπεύει να ενισχύσει ξένες επενδύσεις για τον ορυκτό τομέα. Η νέα κυβέρνηση φαίνεται να προσανατολίζεται προς επαναδιαπραγμάτευση των υφιστάμενων συμβολαίων. Επιδίωξη πιο διαφανών όρων, ενίσχυσης του δημόσιου ελέγχου και διεύρυνση των περιβαλλοντικών εγγυήσεων.
Δεν αποτελούν μυστικό οι εκ των προτέρων επαφές του επιτελείου του Paz με δυτικούς επενδυτές. Επαφές με ευρωπαϊκές και βορειοαμερικανικές εταιρείες όπως οι Albemarle, BASF, Stellantis για μια πιθανή τεχνολογική συνεργασία, και κυρίως την ανάπτυξη καθετοποιημένης αλυσίδας παραγωγής. Καθετοποιημένη αλυσίδα παραγωγής σημαίνει μεταποίηση στη Βολιβία. Παραγωγή καθαρών ενώσεων λιθίου, κυψελών μπαταριών, και τελικά εξαγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Οι Γεωπολιτικές επιπτώσεις
Το λίθιο τοποθετεί τη Βολιβία στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης BRICS – Δύσης. Η Κίνα θεωρεί τη Βολιβία κομβική στην αλυσίδα μπαταριών EV και έχει επενδύσει σε τεχνολογία και υποδομές. Οι ΗΠΑ βλέπουν την ευκαιρία να ανακόψουν την κινεζική επέκταση στη Λατινική Αμερική. Η ΕΕ αναζητά εναλλακτικές πηγές λιθίου για την πράσινη μετάβαση.
Η πολιτική Paz θα προσπαθήσει να ισορροπήσει ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις, εκμεταλλευόμενη τον ορυκτό πλούτο.
Η κυβέρνηση θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές αντιδράσεις. Οι τοπικές κοινότητες στις ορεινές περιοχές απαιτούν διαβουλεύσεις και αποζημιώσεις για χρήση νερού, γης, περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Η τεχνολογία DLE θεωρείται ως κρίσιμη για τη βιώσιμη και ανταγωνιστική εξόρυξη λιθίου στη Βολιβία, δεδομένων των δυσκολιών που παρουσιάζουν οι παραδοσιακές μέθοδοι στις αλυκές της Uyuni. Η παραγωγική ικανότητα πρέπει να αυξηθεί δραστικά. Τα υφιστάμενα εργοστάσια είναι υπολειτουργούντα. Χωρίς μεγάλες επενδύσεις και τεχνογνωσία, η χώρα κινδυνεύει να μείνει πίσω.
Οι μεγάλες εταιρείες και ενδιαφερόμενοι επενδυτές παρακολουθούν τη Βολιβία αλλά το πολιτικό και θεσμικό ρίσκο παραμένει υψηλό. Για παράδειγμα, έχει αναφερθεί ότι η έλλειψη σαφούς νομοθεσίας και σταθερού νομικού πλαισίου αποτρέπει την άμεση επένδυση.
Περιβαλλοντικές και κοινωνικές διαστάσεις
Η εξόρυξη λιθίου στις αλυκές ενέχει όντως σοβαρά περιβαλλοντικά ζητήματα. Η χρήση νερού, η επιβάρυνση ευαίσθητων οικοσυστημάτων, η επίδραση στα τοπικά ιθαγενικά πληθυσμιακά σύνολα. Οι τοπικές κοινωνίες απαιτούν διαβούλευση («socialisation») πριν από μεγάλες επενδύσεις και αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη χρονική αναστολή εγκρίσεων συμβολαίων.
Εάν η παραγωγή και οι επενδύσεις προχωρήσουν χωρίς επαρκείς εγγυήσεις για περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα, υπάρχει κίνδυνος κοινωνικών συγκρούσεων ή μπλοκαρίσματος έργων στο μέλλον.
Προβλεπόμενα σενάρια για το 2026 – 2027
Η κυβέρνηση του Rodrigo Paz θα πρέπει να αποφασίσει, και σε σύντομο χρονικό διάστημα, αν θα επιταχύνει τα υφιστάμενα συμβόλαια με Κίνα και Ρωσία ή θα αναζητήσει νέους επενδυτές σε δυτικούς ομίλους των ΗΠΑ και της ΕΕ. Εάν επιλέξει το δεύτερο, θα χρειαστεί να αλλάξει ορισμένες ρήτρες. Μετοχικές συμμετοχές, διαχείριση, όρους κτλ.
Πιθανώς μια αναθεώρηση ή επαναδιαπραγμάτευση των υφιστάμενων συμβολαίων λιθίου, είτε για να βελτιωθούν οι όροι υπέρ της Βολιβίας, είτε για να διασφαλιστεί γρηγορότερη εκκίνηση παραγωγής φαντάζει η καλύτερη λύση. Εφόσον οι συμβάσεις εγκριθούν και ενεργοποιηθούν, υπάρχει δυνητική εισροή σημαντικών κεφαλαίων άνω του 1 δισ. δολαρίων ετησίως. Ένα πολύ σοβαρό εισόδημα για τη Βολιβία.
Στόχος είναι να αυξηθεί η παραγωγή λιθίου και να μετασχηματιστεί. Όχι απλώς εξόρυξη πρώτης ύλης, αλλά και επεξεργασία, μεταποίηση και παραγωγή μπαταριών στην ίδια την Βολιβία. Κάτι που είχε ως όραμα η κυβέρνηση του Morales αλλά δεν υλοποιήθηκε.
Η Βολιβία θα πρέπει να διασφαλίσει ότι η επιπλέον παραγωγή θα οδηγήσει σε έσοδα για το κράτος, για επενδύσεις σε υποδομές και σε τοπική ανάπτυξη, και όχι μόνο σε εξαγωγή ακατέργαστου υλικού.
Αν η πολιτική και οικονομική σταθερότητα επιτευχθεί και η επένδυση προχωρήσει, το λίθιο μπορεί να γίνει βασικός πυλώνας για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας. Εαν όχι, υπάρχει ο κίνδυνος να μείνει «μια μεγάλη ευκαιρία που δεν αξιοποιήθηκε».
Η Βολιβία έχει προικιστεί με πολύτιμα αποθέματα λιθίου, αλλά η αξιοποίηση του δυναμικού αυτού εξαρτάται από πολιτικές αποφάσεις, θεσμική διαφάνεια, επενδύσεις, τεχνολογία και κοινωνική αποδοχή. Τα επόμενα χρόνια, ειδικά υπό τη νέα κυβέρνηση, θα είναι κρίσιμα για το αν αυτή η δυνατότητα θα γίνει πράξη ή θα παραμείνει υπό αξιοποίηση…
