Να σφίξει τον κλοιό των ΗΠΑ γύρω από τη συμμαχία των BRICS επιχειρεί ο Ντόναλντ Τραμπ, προειδοποιώντας τις χώρες που συμμετέχουν στον ετερόκλητο αντιδυτικό συνασπισμό ότι θα τους ζητήσει να δεσμευτούν πως δεν θα προχωρήσουν στη δημιουργία ενός νέου νομίσματος ως αντίπαλο δέος στο αμερικανικό δολάριο. Επανέλαβε δε την απειλή ότι σε αντίθετη περίπτωση θα προχωρήσει σε επιβολή δασμών 100%.
«Η ιδέα ότι οι χώρες BRICS προσπαθούν να απομακρυνθούν από το δολάριο, ενώ εμείς στεκόμαστε και παρακολουθούμε, δεν είναι αποδεκτή», ανέφερε ο Τραμπ σε ανάρτησή του στο κοινωνικό δίκτυο Truth το Σάββατο.
«Απαιτούμε μια δέσμευση από αυτές τις χώρες ότι ούτε θα δημιουργήσουν ένα νέο νόμισμα των BRICS, ούτε θα υποστηρίξουν οποιοδήποτε άλλο νόμισμα για να αντικαταστήσουν το πανίσχυρο δολάριο των ΗΠΑ, αλλιώς, θα αντιμετωπίσουν δασμούς 100%», πρόσθεσε.
Στο επίκεντρο η ισχύς του δολαρίου
Ο Τραμπ στην προεκλογική του εκστρατεία δεσμεύτηκε ότι θα καταστήσει δαπανηρή την απομάκρυνση από το αμερικανικό δολάριο, απειλώντας να επιβάλει υψηλούς δασμούς για να διασφαλίσει τη συμμόρφωση των αναδυόμενων οικονομιών. Την περίοδο αυτή, εν αναμονή της ανάληψης της προεδρίας των ΗΠΑ, ο εκλεγμένος πρόεδρος και οι οικονομικοί του σύμβουλοι αναζητούν τρόπους για να τιμωρήσουν συμμάχους και αντιπάλους που επιδιώκουν να συμμετάσχουν σε διμερείς εμπορικές συναλλαγές σε νομίσματα εκτός του δολαρίου. Τα μέτρα αυτά, όπως μεταδίδει το Bloomberg, περιλαμβάνουν την εξέταση επιλογών όπως οι έλεγχοι των εξαγωγών, οι χρεώσεις χειραγώγησης του νομίσματος και οι εισφορές στο εμπόριο.
Ο Τραμπ έχει τονίσει εδώ και καιρό ότι θέλει το δολάριο ΗΠΑ να παραμείνει το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, λέγοντας σε συνέντευξή του στο CNBC τον Μάρτιο ότι «δεν θα επέτρεπε σε άλλα κράτη να εγκαταλείψουν το δολάριο», διότι αυτό θα ήταν «πλήγμα για τη χώρα μας».
Δύο αντίθετες στρατηγικές
Η προειδοποίηση του εκλεγμένου προέδρου κατά των χωρών BRICS υποδηλώνει «πόσο μπερδεμένη είναι η επερχόμενη κυβέρνηση σχετικά με το παγκόσμιο εμπορικό και κεφαλαιακό σύστημα», σύμφωνα με τον Michael Pettis, ανώτερο συνεργάτη στο Carnegie Endowment for International Peace.
«Οι ΗΠΑ δεν μπορούν ταυτόχρονα να μειώσουν το εμπορικό τους έλλειμμα και να αυξήσουν την παγκόσμια κυριαρχία του δολαρίου ΗΠΑ» ανέφερε ο Pettis σε ανάρτησή του, εξηγώντας ότι πρόκειται για δύο εκ διαμέτρου αντίθετες στρατηγικές. Και αυτό γιατί η μείωση του εμπορικού ελλείμματος απαιτεί ασθενέστερο δολάριο και μικρότερη εξάρτηση από τις εισαγωγές, ενώ από την άλλη η διατήρηση της παγκόσμιας κυριαρχίας του δολαρίου απαιτεί ισχυρό νόμισμα και μεγάλα εμπορικά ελλείμματα που εξάγουν δολάρια στον κόσμο.
Η αποδολαριοποίηση
Τα κράτη που συναπαρτίζουν την BRICS συζήτησαν το θέμα της απο-δολαριοποίησης σε μια σύνοδο κορυφής το 2023. Οι αντιδράσεις κατά της κυριαρχίας του δολαρίου κέρδισαν έδαφος το 2022, όταν οι ΗΠΑ ηγήθηκαν των προσπαθειών για την επιβολή οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία.
Αν και ορισμένα νομίσματα που αποτελούν δυνητικούς αντιπάλους του δολαρίου, όπως το κινεζικό γουάν, έχουν ήδη εισχωρήσει σε ορισμένες συναλλαγές, αυτό συνέβη συχνά εις βάρος άλλων νομισμάτων εκτός του δολαρίου. Και αυτό γιατί η υποδομή που υποστηρίζει την ισχύ του δολαρίου, όπως το σύστημα διασυνοριακών πληρωμών, θα δώσει πιθανότατα στο αμερικανικό νόμισμα ένα αποφασιστικό πλεονέκτημα για τις επόμενες δεκαετίες.
Αυτό, υποστηρίζει το Bloomberg, φάνηκε κατά τη διάρκεια της συνόδου των BRICS τον Οκτώβριο στο Καζάν, την οποία φιλοξένησε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, υπέρμαχος της μείωσης του διεθνούς ρόλου του δολαρίου. Οι διοργανωτές της συνάντησης ενθάρρυναν τους συμμετέχοντες να έχουν μαζί τους δολάρια ΗΠΑ ή ευρώ, καθώς οι κάρτες Mastercard ή Visa δεν λειτουργούν στη χώρα.
Θέσεις μάχης
Σε κάθε περίπτωση, ο Τραμπ λαμβάνει «θέσεις μάχης»: «Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα οι BRICS να αντικαταστήσουν το δολάριο των ΗΠΑ στο διεθνές εμπόριο και όποια χώρα το προσπαθήσει θα πρέπει να αποχαιρετήσει την Αμερική», δήλωσε ο Τραμπ το Σάββατο.
Ο εκλεγμένος πρόεδρος έχει ήδη ταράξει τις παγκόσμιες αγορές ενόψει της δεύτερης θητείας του με τις απειλές του να επιβάλει πρόσθετους δασμούς 10% στα προϊόντα από την Κίνα και δασμούς 25% σε όλα τα προϊόντα από το Μεξικό και τον Καναδά, εάν οι χώρες αυτές δεν κάνουν περισσότερα για να ανακόψουν τη ροή παράνομων ναρκωτικών και παράτυπων μεταναστών μέσω των συνόρων των ΗΠΑ.
Ο πρωθυπουργός του Καναδά Τζάστιν Τριντό συναντήθηκε με τον Τραμπ την Παρασκευή για να συζητήσουν θέματα εμπορίου και συνόρων σε μια προσπάθεια να κατευνάσουν τις εντάσεις μεταξύ των δύο συμμαχικών χωρών μετά την απειλή των δασμών.
Οι εναλλακτικές
Ωστόσο, άλλα κράτη ενδέχεται να εξετάσουν εναλλακτικούς τρόπους για να μετριάσουν τις επιπτώσεις των αμερικανικών δασμών στις οικονομίες τους. Η Κίνα θα μπορούσε να επιτρέψει στο γουάν της να υποτιμηθεί έως και 10-15% ως απάντηση σε τυχόν εμπορικό πόλεμο από την πλευρά των ΗΠΑ, σύμφωνα με την JPMorgan Chase & Co. Η τράπεζα εκτιμά ότι θα υπάρξει μια μέση υποτίμηση 5% στα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025.
